عیب یابی شبکه های کامپیوتری

عیب یابی شبکه های کامپیوتری

عیب یابی شبکه های کامپیوتری:

دلایل اهمیت عیب یابی شبکه

با راه اندازی شبکه های کامپیوتری علاوه بر اینکه این قابلیت برای شما فراهم می شود که بخش های مختلف مجموعه با یکدیگر در ارتباط باشند و به تبادل اطلاعات در بستر شبکه بپردازند , داده های شما روی فضاهای به خصوصی مانند سرور ها ذخیره می شوند. خرابی و قطعی شبکه علاوه بر اینکه ارتباطات داخل مجموعه را با قطعی مواجه می کند بلکه ممکن است امنیت داده هایتان را , که پایه و اساس کسب و کارتان را تشکیل می دهند , تحت شعاع قرار می دهد. به همین دلیل است که عیب یابی شبکه از اهمیت ویژه ای برخوردار است و باید به آن توجه شود.

از کار افتادن و قطعی شبکه در برخی از شرکت ها و موسسات حتی برای تایم کوتاهی ممکن است خسارت های زیادی را متحمل شوند. به همین دلیل اغلب این مشاغل برای نگهداری و پشتیبانی شبکه خود افراد متخصص در حوزه عیب یابی شبکه را استخدام می کنند تا از بروز مشکلات احتمالی و توقف کار مجموعه جلوگیری شود.

مراحل عیب‌یابی شبکه

عیب‌یابی شبکه‌های رایانه‌ای فرآیندی تکرارپذیر است، یعنی می‌توانید فرآیند عیب‌یابی را به چند مرحله تقسیم کنید تا هر مرحله هر تعداد دفعه که لازم است تکرار شود و هر شخصی که لازم است آن را انجام دهد تا نهایتا نتیجه مشخص شود. مراحل عیب‌یابی شبکه را می‌توان چنین در نظر گرفت:

عیب یابی شبکه های کامپیوتری:

1. شناسایی مشکل

گام نخست در عیب‌یابی شبکه، شناسایی مشکل است که مراحل زیر را شامل می‌شود:

• گردآوری اطلاعات: با استفاده از ابزارهای عیب‌یابی شبکه که در دسترس‌تان است، درباره وضعیت فعلی شبکه اطلاعات گردآوری کنید.
• شبیه‌سازی مشکل: اگر ممکن است، مشکل پیش‌آمده را در سخت‌افزار یا نرم‌افزار آزمایشی دیگری نیز تکرار یا به‌عبارتی شبیه‌سازی کنید. این کمک‌تان می‌کند تا بدانید مشکل در چه بخشی رخ داده است.
• پرسش از کاربران: از کاربران شبکه درباره ایرادها یا مشکلاتی که با آن‌ها مواجه‌ می‌شوند سوال بپرسید.
• شناسایی علائم قطع شدن شبکه: مثلا بررسی کنید که آیا اتصال شبکه کاملا قطع است؟ آیا شبکه کند شده است؟ آیا تمام شبکه دچار مشکل است یا فقط بخشی از آن مشکل دارد؟ آیا فقط یکی از کاربران با مشکل مواجه شده است یا کاربران دیگری نیز مشکلاتی دارند؟
• بررسی تغییرات اخیر: بررسی کنید که آیا پیش از بروز مشکل، چیزی در شبکه تغییر یافته بود؟ مثلا آیا اخیرا سخت‌افزار جدیدی به شبکه اضافه شده بود؟ آیا کاربران جدیدی به شبکه افزوده شده‌ بودند؟ آیا به‌تازگی نرم‌افزاری به‌روزرسانی شده بود؟ آیا در بخشی از شبکه تغییراتی ایجاد شده بود؟
• تعریف مجزا و مشخص هریک از مشکلات: گاهی چندین نقص یا مشکل در شبکه بروز می‌کند. در این‌صورت باید هر مشکل را جداگانه مشخص کنید تا راه‌حل یک مشکل تحت تاثیر مشکلات حل‌نشده دیگر، بی‌اثر نشود.

2. نظریه‌‌پردازی (اظهار نظر درباره علت مشکل)

پس از آن‌که تمام اطلاعات ممکن درباره عیب یا عیب‌های شبکه را گردآوری کردید، باید نظریه‌پردازی کنید، یعنی برپایه اطلاعات گردآوری‌شده، درباره علل بروز مشکل نظر دهید. حتی از پرداختن به بدیهیات و موارد ساده نیز غافل نشوید اما به مسائل جدی‌تر نیز توجه ویژه داشته باشید. گاهی اتفاقی ساده مثل قطع شدن یکی از کابل‌ها می‌تواند شبکه را از کار بیاندازد. گاهی نیز مشکلات شبکه علل پیچیده‌تری دارند و مثلا حملات امنیتی سبب از کار افتادن شبکه می‌شوند.

3. سنجش درستی نظریه‌

با استفاده از ابزارهایی که دارید، نظریه‌تان را بیازمایید تا دریابید آیا علت بروز مشکل همان چیزی است که فکر می‌کردید یا نه. مثلا اگر نظرتان این بوده که نقص روتر موجب قطعی شبکه شده است. روتر مشکوک را با روتر جدیدی جایگزین کنید و ببینید آیا مشکل رفع می‌شود یا نه. حتما به یاد داشته باشید که اگر در این مرحله مشخص شد نظرتان درباره علت بروز مشکل درست نبوده است، آن‌را شکست تلقی نکنید، بلکه در این‌صورت باید به گام دوم بازگردید، یعنی نظریه جدیدی مطرح کنید و سپس برای آزمایش درستی آن راهی بیابید. گاهی ممکن است اولین دیدگاه‌تان درست از آب درآید .و گاهی پس از چند بار تلاش و طرح نظریه‌های مختلف سرانجام علت واقعی بروز عیب در شبکه را بیابید.

4. برنامه عملی

پس از آن‌که درستی نظرتان اثبات شد و دانستید که علت بروز عیب در شبکه چیست، باید عیب شبکه را رفع کنید. برای حل مشکل باید برنامه عملی داشته باشید. گاهی برنامه عملی شما فقط یک مرحله دارد. مثل ری‌استارت کردن روتر. اما گاهی برنامه‌ اقدامات عملی شما پیچیده‌تر و زمان‌برتر است.مثل وقتی که باید سخت‌افزار جدیدی سفارش دهید یا نرم‌افزار چند رایانه را به نسخه پیش از بروز عیب در شبکه بازگردانید.

5. اجرای راه‌حل

پس از برنامه‌ریزی برای حل مشکل شبکه، باید راه‌حل را اجرا کنید. برخی راه‌کارها را خودتان می‌توانید انجام دهید و برخی دیگر با همکاری دیگر مدیران یا کاربران شبکه امکان‌پذیر است.

6. تایید عملکرد سامانه

پس از آن‌که اقدامات لازم برای رفع عیب شبکه را انجام دادید، حتما شبکه را آزمایش کنید. اولا مطمئن شوید که مشکل حل شده است. سپس ببینید آیا رفع مشکل اخیر و تغییراتی که در شبکه ایجاد کرده‌اید، مشکلات جدیدی پدید نیاورده است؟ حتما طی فرآیند تایید، هم از ابزارهای شبکه بهره ببرید و هم حساب‌های کاربران به‌ویژه حساب‌های کاربرانی را که با مشکل مواجه شده بودند بررسی کنید تا بدانید آیا مشکلات‌شان رفع شده است یا نه.

7. مستندنگاری فرآیند عیب‌یابی تا حل مشکل

اگر کارشناس یا علاقمند به شبکه هستید و اغلب با شبکه‌ها سروکار دارید، احتمالا باز هم در آینده با مشکلات مختلفی در شبکه مواجه خواهید شد. پس حتما هر مرحله از فرآیند عیب‌یابی شبکه را ثبت و مستندنگاری کنید. مثلا بنویسید که وقتی نقصی خاص در شبکه روی داد چه علائمی بروز یافت. شما درباره علت مشکل چه نظریه‌ای مطرح کردید. برای سنجش درستی نظریه‌تان چه راهبردی در پیش گرفتید و برای حل مشکل چه راه‌حلی داشتید که به نتیجه رسید. حتی اگر خودتان در آینده به چنین مستنداتی نیاز نداشته باشید. ممکن است سایر مهندسان مجموعه در مواجهه با مشکلات آتی از آن بهره ببرند و با رفع سریع‌تر عیوب، مدت خاموشی شبکه را کاهش دهند.

عیب یابی شبکه های کامپیوتری:

ابزارهای خط فرمان ویندوز برای عیب‌یابی شبکه

در رایانه‌های ویندوزی با استفاده از برنامه خط فرمان ویندوز یا همان command prompt می‌توان دستورهای آزمایش و عیب‌یابی شبکه را اجرا کرد. برای دسترسی سریع به برنامه خط فرمان ویندوز، کلید علامت ویندوز را در صفحه‌کلیدتان بگیرید. و سپس دکمه R را بفشارید تا پنجره اجرا یعنی پنجره Run باز شود. در کادر پنجره، عبارت cmd را تایپ کنید و اینتر بزنید.

هر یک از دستورهای زیر را می‌توان جداگانه در پنجره خط فرمان اجرا و درباره وضعیت شبکه اطلاعات خاصی کسب کرد.

ping –

پینگ که یکی از ابزارهای مجموعه پروتکل TCP/IP است، دیتاگرامی را به گره‌ای از شبکه که در ادامه دستور مشخص می‌شود. ارسال می‌کند. اگر شبکه درست کار کند. گره گیرنده دیتاگرام، آن را به گره فرستنده بازمی‌فرستد.

tracert/traceroute –

از ابزارهای مجموعه پروتکل TCP/IP است که مسیری را که داده در پیش می‌گیرد تا به مقصد برسد مشخص می‌کند. این ابزار کمک‌تان می‌کند تا دریابید بسته‌های داده در کدام بخش شبکه از دست می‌روند و بدین‌وسیله در شناسایی مشکلات کمک‌تان می‌کند.

nslookup –

از ابزارهای سرور نام دامنه (DNS) است که آدرس آی‌پی مربوط به نام میزبان (hostname) یا بالعکس یعنی نام میزبان مربوط به یک آدرس آی‌پی را نمایش می‌دهد. این ابزار برای شناسایی مشکلات مربوط به تفکیک نام DNS مفید است.

ipconfig –

از ابزارهای مجموعه پروتکل TCP/IP در سیستم‌عامل ویندوز است که تنظیمات و اتصالات شبکه را آزمایش و تایید می‌کند. این ابزار آدرس آی‌پی، subnet mask و گیت‌وی پیش‌فرض (default gateway). یک گره‌ و دیگر اطلاعات مهم شبکه را نشان می‌دهد.

 netstat –

ابزاری است که وضعیت هر یک از اتصالات فعال شبکه را نشان می‌دهد. با کمک این ابزار می‌توان دریافت که در یک سامانه خاص چه خدماتی در حال اجرا است.

pathping –

از دستورهای مجموعه پروتکل TCP/IP است که درباره تاخیر (latency) و بسته‌های از دست رفته (packet loss) در شبکه اطلاعات ارائه می‌دهد و لذا در عیب‌یابی مشکلات مربوط به از دست رفتن بسته‌ها در شبکه مفید است.

nmap

– ابزاری است که می‌تواند تمام شبکه را با هدف بررسی پورت‌ها و خدمات مختلف در حال اجرا در آن پورت‌ها پیمایش (اسکن) کند. با کمک این ابزار می‌توان اتصالات راه دور شبکه را پایش و درباره شبکه اطلاعات خاص و دقیقی کسب کرد.

route –

دستوری است که به‌روزرسانی دستی جدول مسیریابی شبکه را فعال می‌کند. برای یافتن مشکلات مربوط به مسیریابی ثابت (استاتیک) در شبکه می‌توان از این دستور بهره برد.

arp –

مدیر شبکه با کمک این دستور می‌تواند حافظه نهان (cache) پروتکل تفکیک آدرس (ARP) را ببیند و مندرجات آن را اضافه یا پاک کند. از این ابزار می‌توان برای رفع مشکلات مربوط به اتصالات خاص بین ایستگاه کاری و میزبان در شبکه بهره برد.